سیستم ESP یا سیستم کنترل پایداری خودرو، مجموعه‌ای از چند زیرسیستم است که وظیفه کنترل پایداری خودرو را در شرایط بحرانی و جاده‌های لغزنده برعهده داشته و مانع از انحراف خودرو یا چرخش آن حول خود می‌شود. این سیستم از سنسورها و سیستم‌های کنترلی پیچیده‌ای تشکیل شده تا بتواند وضعیت خودرو را در تمامی شرایط، تحت کنترل نگه دارد. چنانچه هر یک از این سنسورها خراب شده و یا برخی از زیرسیستمها دچار اشکال شوند؛ چراغ مربوط به سنسور ESP روشن خواهد شد. در ادامه این مقاله به طور مفصل راجع به چیستی و نحوه عملکرد این سیستم و دلایل روشن شدن چراغ ESP صحبت خواهیم کرد. همچنین درصورت روشن شدن این چراغ، راهکارهایی برای رفع مشکل به شما ارائه می‌شود. با ما همراه باشید.
راهنمای مطالعه
سیستم ESP خودرو چیست؟
سیستم ESP یا سیستم کنترل پایداری الکترونیکی (Electronic Stability Program) به منظور بهبود کنترل پایداری در خودروها در شرایط مختلف به کار می‌رود. در واقع ESP با کمک داده‌های ارسالی از سوی سنسورها، عدم پایداری خودرو را به ای‌سی‌یو گزارش کرده و مانع از لغزش و انحراف از مسیر خودرو می‌شود.
ESP برای اولین بار توسط بوش (Bosch) توسعه داده شد و در دهه 1990 معرفی شد. این سیستم در مواردی همچون لغزش یا سرخوردن خودرو، انحراف از مسیر، قفل شدن چرخ‌ها و حتی برخوردهای جلو به جلو وارد عمل می‌شود. در صورتی که یک چرخ خودرو لغزش داشته باشد، ESP می‌تواند با کاهش توان موتور و ترمز زدن چرخ‌ها، کنترل خودرو را حفظ کند. همچنین در شرایطی که راننده حرکات نمایشی یا رانندگی پرخطری را تجربه کرده و از مسیر خارج شود؛ ESP به اصلاح مسیر و بازگشت خودرو به مسیر درست، کمک می‌کند. در این فرآیند ESP از سیستم‌های دیگری اعم از ABS نیز استفاده می‌کند که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
به طور کلی در شرایطی که ممکن است پایداری خودرو به خطر بیفتد، مثلا در شرایط برف و باران، لغزش چرخ‌ها و انحراف از مسیر و به طور کلی شرایطی که کنترل خودرو از دست می‌رود؛ ESP به حفظ پایداری خودرو بسیار کمک می‌کند.
عملکرد ESP
همانطور که پیشتر نیز بیان شد، سیستم کنترل پایداری که با نماد ESP یا ESC نیز شناخته می‌شود، از ترکیب سنسورها، موتور کنترل، و ترمزهای ضد قفل (ABS) استفاده می‌کند تا در شرایطی که خودرو در وضعیت متعادل و پایداری قرار ندارد، عمل کند. این سیستم از طریق داده‌های ارسال شده از سوی سنسورها، انحراف ماشین از مسیر و عدم پایداری آن را به کامپیوتر مرکزی یا ایسیو اطلاع می‌دهد. سپس سامانه کنترل پایداری خودرو تحت نظارت ایسیو وارد مدار می‌شود. و از طریق اعمال نیروی ترمز بر روی چرخ‌ها، میزان چرخش تایرها را تنظیم کرده و از انحراف یا چرخش خودرو جلوگیری می‌کند. بنابراین پایداری اتومبیل حفظ شده و خطر انحراف، چرخش و واژگونی خودرو به حداقل می‌رسد.
سیستم ESP دارای زیر‌سیستمهای بسیاری است و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. در ادامه نحوه عملکرد ESP را بیشتر توضیح می‌دهیم.
ESP با استفاده از سنسورهای مختلف، حالت و عملکرد خودرو را بررسی و اطلاعات آن را جمع‌آوری می‌کند. این سنسورها شامل سنسورهای چرخ گردانی، سنسورهای فشار تایر، سنسورهای گشتاور، سنسورهای سرعت و… است که اطلاعاتی در مورد سرعت چرخ‌ها، زاویه سرعت چرخ‌ها، و موقعیت فرمان خودرو را جمع‌آوری می‌کند. سپس اطلاعاتی که توسط سنسورها جمع‌آوری شده‌اند، به یک سیستم کنترلی، ارسال شده و در آنجا پردازش می‌شوند. این سیستم کنترلی تصمیمات متعددی را اتخاذ می‌کند تا خودرو را در مسیر مطلوب حفظ کند. در این فرآیند، ESP از ترمزهای خودرو استفاده می‌کند تا تراز و استحکام آن را بهینه کند. اگر سیستم تشخیص دهد که یک یا چند چرخ ناپایدار بوده و خودرو در آستانه انحراف قرار دارد؛ با استفاده از زیرسیستم ABS، مانع از قفل شدن چرخ‌ها شده و با اعمال نیروی متناسب با هر چرخ، ترمز آن چرخ را به طور موقت فعال کرده تا به حالت پایدار بازگردد. حتی در برخی موارد، ESP می‌تواند توان موتور را کاهش دهد تا جلوی انحراف یا لغزش خودرو را بگیرد. معمولا ESP به صورت خودکار عمل می‌کند اما این موارد از طریق چراغ‌های مربوطه یا صفحه نمایش خودرو به راننده اطلاع داده می‌شود.
مهمترین سنسورهای ESP کدام هستند؟
سیستم ESP از زیرسیستمها و سنسورهای زیادی تشکیل شده است. برخی از مهمترین این سنسورها عبارتند از سنسور سرعت، سنسور زاویه فرمان و سوئیچ ترمز که در این رابطه توضیح می‌دهیم.
سنسور سرعت
وظیفه سنسور سرعت چرخ، اندازه‌گیری سرعت چرخ‌ها و کمک به حرکت بهتر اتومبیل است. اگر سرعت یک یا چند چرخ با سرعت مطلوب تفاوت داشته باشد یا اگر سرعت خودرو تغییر کند، ESP می‌تواند با کنترل ترمزها و یا تنظیم توان موتور، از لغزش و انحراف خودرو جلوگیری کند. وجود ایراد در این سنسور می‌تواند یکی از دلایل روشن شدن چراغ هشدار ESP باشد.
سنسور زاویه فرمان
یکی از حسگرهای اتومبیل‌های مدرن امروزی، سنسور زاویه فرمان است که به راننده کمک می‌کند تا در حین رانندگی، کنترل و تسلط بیشتری بر اتومبیل داشته باشد. این سنسور که بخشی از سیستم ESP است؛ مسئول اندازه‌گیری زاویه چرخش فرمان توسط راننده است. زمانی که راننده، فرمان خودرو را می چرخاند، سنسور زاویه فرمان این تغییر را تشخیص می دهد. اطلاعات ارائه شده توسط سنسور زاویه فرمان به ESP، امکان تشخیص تغییر جهت و یا خارج شدن خودرو را از مسیر می‌دهد تا بر اساس آن تصمیماتی را اتخاذ و پایداری خودرو را حفظ کند. به عبارت دیگر، سنسور زاویه فرمان به ESP اجازه می‌دهد تا به طور دقیق‌تر، تغییرات جهت حرکت خودرو را نظارت کرده و در صورت نیاز، ترمزها را کنترل کند تا از لغزش و انحراف از مسیر خودرو جلوگیری کند.
سنسور سوئیچ ترمز
سنسور سوئیچ ترمز در ESP وظیفه دارد فشار و وضعیت فعال یا غیرفعال بودن سیستم ترمز را تشخیص دهد. این سنسور تعیین می‌کند آیا راننده پدال ترمز را فشرده و ترمز فعال شده است یا خیر. وقتی راننده پدال ترمز را می‌فشارد، سنسور سوئیچ ترمز اطلاعاتی را به سیستم ESP منتقل می‌کند. این اطلاعات می‌تواند به ESP کمک کند تا با اتخاذ تصمیمات مناسب، پایداری خودرو را کنترل کند. به عنوان مثال، اگر ESP تشخیص دهد که ترمز فعال شده است، ممکن است تصمیم بگیرد تا با ترمز زدن یک یا چند چرخ، پایداری خودرو را حفظ کند.
سنسور سوئیچ ترمز معمولاً در نزدیکی پدال ترمز یا داخل سیستم ترمز خودرو نصب می‌شود تا میزان فشار ترمز را تشخیص داده و اطلاعات مورد نظر را به ESP ارسال کند.
علت روشن شدن چراغ هشدار کنترل پایداری (ESP)
روشن شدن چراغ هشدار ESP در خودرو ممکن است به دلایل مختلفی باشد. این چراغ معمولاً نشان می‌دهد که سیستم ESP خودرو فعال بوده و در حال عملکرد است، یا ممکن است مشکلاتی داشته باشد. در زیر برخی از علت‌های روشن شدن چراغ هشدار ESP را بیان می‌کنیم:
- لغزش چرخ‌ها: ESP تلاش می‌کند در مواقع لغزش یک یا چند چرخ، تراز و استحکام خودرو را حفظ و بازیابی کند. اگر ESP به علت لغزش چرخ‌ها و یا عملکرد نادرست آن‌ها فعال شود، ممکن است چراغ ESP روشن شود.
- بروز عیب در سنسورها: اگر یکی از سنسورهای مرتبط با ESP اطلاعات نادرست یا نامعتبر ارسال کند، ممکن است به علت بروز عیب در سیستم سنسورها، چراغ هشدار ESP روشن شود.
- بروز عیب در سیستم ترمز: مشکلاتی که در سیستم ترمز بوجود می‌آیند می‌توانند باعث روشن شدن چراغ ESP شوند، زیرا ESP به وسیله کنترل ترمزها عمل می‌کند.
- کارکرد نادرست ESP: در برخی موارد راننده نیاز دارد تا کنترل خودرو را شخصا خود برعهده بگیرد. مانند رانندگی جهت حرکات نمایشی و یا رانندگی در شرایط خاص مانند برف یا شن و ماسه. در این موارد نیاز است تا سیستم و چراغ ESP خاموش و غیر فعال شود تا کنترل، بیشتر به دست راننده باشد.
- سایر مشکلات سیستمی: روشن شدن چراغ ESP می‌تواند دلایل دیگری به جز موارد ذکر شده داشته باشد، مانند مشکلات الکتریکی یا اتصالات در سیستم‌های مختلف خودرو .
خاموش کردن چراغ هشدار کنترل پایداری (ESP)
روشن شدن چراغESP ، می‌تواند نشان‌دهنده وجود یک مشکل یا خطا در سیستم پایداری الکترونیکی خودرو باشد. در این موارد، می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا سرعت خودرو را به میزان مناسب کاهش دهید. چراغ ESP روشن ممکن است نشان دهنده وجود مشکل در کنترل پایداری خودرو باشد. این موضوع به معنی عدم کنترل خودرو در شرایط بحرانی است و بسیار خطرناک خواهد بود.
- در مرحله بعد مطمئن شوید که تایرهای خود در وضعیت مناسبی هستند و فشار تایرها مناسب است.
- اگر با وجود انجام اقدامات فوق، همچنان چراغ ESP روشن بود، می‌توانید خودرو را خاموش کرده و دوباره روشن کنید (راه‌اندازی مجدد) و ببینید آیا مشکل برطرف می‌شود؟ برخی از اوقات، ممکن است چراغ ESP به علت یک خطای موقت روشن شود.
- درنهایت اگر همچنان چراغ ESP روشن است و مشکل رفع نمی‌شود، بهتر است به یک تعمیرگاه تخصصی خودرو مراجعه کنید تا به طور دقیق‌تر اقدامات لازم انجام شود. ممکن است خودرو به دیاگ نیاز داشته باشد تا دقیق‌تر علت مشکل را تشخیص دهند. بنابراین حتما این کار را انجام دهید تا رانندگی ایمنی را تجربه کنید.
سخن پایانی
اگر در سیستم ترمز اتومبیلتان و یا عملکرد قطعه‌ی لنت ترمز با مشکلی مواجه شدید، می‌توانید با مراجعه به آدرس فروشگاه lent.ir و ارتباط با کارشناسان پشتیبان این فروشگاه مشاوره رایگان دریافت نمایید و اطلاعات کامل را در خصوص رفع مشکل به وجود آمده کسب کنید. همچنین اگر به دنبال خرید لنت ترمز هستید و یا در انتخاب آن برای خودروی خود سوالی دارید، کافیست با شماره‌های زیر تماس بگیرید تا شما را به صورت رایگان راهنمایی کنیم:
شماره تلفن های پشتیبانی
021-77284001
021-77287462
